انواع شیرآلات صنعتی یا ولوها به منظور هدایت یا تنظیم جریان یک سیال در لوله کشی مورد استفاده قرار می گیرند. هرکدام از شیرآلات صنعتی Valve عملکرد متفاوتی دارند و باید با توجه به نوع عملکردشان مورد استفاده قرار بگیرند تا باعث افزایش بهره وری و عمر سیستم لوله کشی شوند.
02634701458 | 02634723892 | 09123673096
انواع شیرآلات صنعتی
به طور کلی انواع شیرآلات صنعتی یا ولوها بر اساس عملکرد به صورت زیر دسته بندی می شوند:
1. شیرهای قطع و وصل (on/off)
2. شیرهای تنظیم کننده جریان
3. شیرهای یک طرفه
4. شیرهای تغییر دهنده مسیر جریان
5. شیرهای کنترل کننده و تنظیم کننده فشار
6. شیرهای ایمنی
7. شیرهای دسته بندی نشده
دسته‌بندی شیرآلات صنعتی بر اساس نوع عملکردشان
شیرآلات صنعتی با توجه به نوع عملکردی که دارند به انواع زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:
• شیرهای قطع و وصل‌کننده جریان (on/off)
• شیرهای کنترل‌کننده و تنظیم‌کننده
• شیرهای یکطرفه
شیر دروازه ای
به این نوع، Gate، Slide یا شیر کشویی نیز می گویند. این شیرها مواقعی به کار می¬روند که قصد داشته باشند تا جریان را به صورت کامل بسته یا باز نمایند. کم بودن افت فشار در طول شیر گیت ولو بسیار کم است و همین ویژگی این محصول را تبدیل به گزینه ای عالی برای استفاده در مسیر جریان لوله های طویل مانند خطوط لوله انتقال نفت کرده است.
شیر سماوری
به این نوع، plug valve یا clock نیز می¬گویند. معمولا این نوع شیر سماوری بصورت 90 درجه باز و بسته می¬شوند تا مسیر جریان را ببندد یا باز کند (دو حالته). شیر سماوری همانند شیر دروازه ¬ای افت فشار بسیار کمی در حین عبور سیالات پیدا می کند.
شیر توپی
به این نوع بال ولو ، شیر ضربه ای، quarter-turn action و quick opening هم می¬گویند. در این نوع شیرها از یک کره یا نیمکره استفاده می شود که در وسط آن سوراخی تعبیه شده است و هنگامی که در مسیر جریان سیال قرار می¬گیرد، آب از این محفظه عبور و به عبارتی باز است و در غیر این صورت بسته است. همانند شیر سماوری حرکت 90 درجه ای دارد و افت فشار کمی را ایجاد می کند.
شیر یکطرفه
به این نوع شیر صنعتی check valve یا Non-return نیز می¬گویند. احتمالا بیشتر افراد بارها از انوتع خانگی چک ولو برای باز و بسته کردن جریان گاز در منازل مسکونی خود استفاده کرده اند. از این شیرها در صنعت جهت جلوگیری از بازگشت جریان گاز یا مایع استفاده می شود که معمولا بر روی لوله خروجی تلمبه می¬گذارند. تا هنگامی که فشار سیال ورودی در داخل آن که در زیر دریچه عبور می¬کند از بالای دریچه بیشتر باشد، شیر باز و اگر کمتر گردد شیر بسته می¬شود.
شیر پروانه‌ای
به این نوع از انواع ولو باترفلای ولو Butterfly valve نیز می گویند. این نوع اؤ نئر ساختار یکی از ساده ترین انواع شیرهای صنعتیمی باشد. باترفلای ولو برای قطع و وصل و در برخی موارد نیز برای تنظیم و کنترل جریان بکار می روند. حرکت دورانی شیر پروانه ای 90 درجه ای است. این نوع شیرها نیز افت فشار بسیار کمی را تولید کرده و در حداقل زمان ممکن می توان با حرکت شیر، سرعت جریان سیال را به حداکثر خود رساند، ضمن اینکه در مخازن یا برج های تحت فشار نیز کارایی خود را از دست نمی-دهند.
شیر کروی
به این نوع گلوب ولو (globe valve) نیز می گویند که به دلیل داشتن بدنه ای کروی شکل به این نام می خوانند. از این شیرها برای قطع و وصل جریان سیال، کنترل شدت جریان و همچنین تغییر جهت سیال به کار می روند. جنس این نوع شیرها معمولا از نیکل یا فولاد ضد زنگ بوده، مقاومت کمی را ایجاد می کنند و تعمیرات آنها آسان می باشد.
شیر سوزنی
به این نوع، needle نیز می گویند. وظیفه اصلی این نوع شیرها کنترل جریان سیال بوده و عملکردی مشابه شیر کروی دارد منتها از یک سوزن بلند و نازک کمک گرفته شده است. چون مکانیسم این نوع شیرها مورد اعتماد طراحان است، در عملیاتی که بسیار حساس و دقیق باشند به کار می روند.
شیر دیافراگمی
به این نوع، پرده ای نیز می گویند. در صنایعی که سیال آن بسیار خطرناک و سمی یا حاوی ذرات جامد باشد از این نوع شیرها استفاده می گردد ولی در محیط هایی که درجه حرارت بسیار بالا باشند، به دلیل ذوب شدن دیافراگم، نمی توان از این نوع شیرها استفاده نمود.
شیر قطع خودکار جریان
به این نوع، شیرهای جریان اضافی، چک کننده سرعت، دستگاه بستن جریان در مواقع اضطراری و... نیز می گویند. در محیط هایی که احتمال شکستن لوله به دلیل فشار بالای مایعات و گازها وجود داشته باشد یا احتمال زلزله بالا باشد و یا به هر دلیلی سرعت جریان سیال بیش از حد نرمال باشد، از این نوع شیرها استفاده می کنند که به صورت خودکار جلوی جریان را می گیرد.
شیر برگشت معکوس فاضلابی
به این نوع، backwater نیز می گویند که در لوله کشی های فاضلاب که امکان برگشت فاضلاب به مجرای ورودی وجود دارد استفاده می شوند. این نوع ولو به طرز فراوانی در تصفیه خانه های آب، خطوط لوله آبرسانی و تصفیه فاضلاب به کار برده می شود.
شیر فشار شکن
برای کم کردن فشار سیال عبوری و ثابت نگه داشتن فشار در قسمت خروجی شیر استفاده می شود. شیر فشار شکن برای عبور آب، بخار آب ، روغن داغ و سایر مایعات تحت فشار در سیستم های هیدرولیک استفاده می شود.
شیر اطمینان
در کلیه تأسیساتی که تحت فشار بالا رونده بوده و محتوی گاز، هوا یا بخار می باشند به کار می¬روند تا در مواقعی که دستگاه های کنترلی خراب شدند، با خارج کردن مقداری از هوا و بخار، آن را به سطح اطمینان برساند. دارای سه نوع: با فنر، وزنه¬ای و با فنر و دیافراگم می باشد.
شیر تخلیه
شیر تخلیه در دیگ های بخار قرار داده می شوند تا از طریق آنها، رسوب و دیگر ناخالصی ها تخلیه شوند. این شیر های تخلیه دارای قابلیت تخلیه سریع بخار، آب و روغن در حرارت و فشار بالا می باشد. شیر تخلیه به عنوان یک تنظیم کننده دما و فشار کاربرد بسیاری در پالایشگاه ها ، پتروشیمی ها و صنایع سبک و سنگین دارد.
شیر سه راهه دستی
در سیستم تهویه مطبوع یا صنایعی که در آنها نیاز به کنترل دما، فشار و غیره باشد استفاده می گردند که درجه حرارت سیال عبوری را کنترل می کنند، از دو راه سیال را به هم مرتبط و طرف سوم به انشعاب متصل می گردد.
شیر زانویی
در مواردی همچون، سیال با دما و ویسکوزیته بالا، سیال دارای اختلاف فشار صفر و سیال دارای جسم خارجی استفاده می کنند. شیر زانویی به شکل زانو و دارای دو مقطع رزوه ای برای اتصال لوله می باشد.
شیر شلنگی
جهت آبیاری باغچه و فضای سبز به کار می¬رود، جنس آنها معمولا از پلاستیک، برنج یا سرب می باشد.
شیرهای خاص
جهت مصارف خاص مانند گردش آب در حلقه¬ دیگ، تغذیه آب به یک مخزن یا برای شیر تغذیه دیگ به کار می روند.
شیر خودکار
در این نوع شیرها، با تغییر دادن درجه¬ باز بودن دریچه این شیر، میزان عبور سیال را کنترل می¬کنند تا به بهترین نقطه شرایط کارکردی برسد.
شیر آب نما
جهت قطع و وصل ارتباط آب با آب نما به کار می روند. این شیر ها همانطور کهاز نامش پیداست در حوضچه های آب و آب نماها کاربرد زیادی دارند.
شیر متعادل کننده
از این نوع هنگامی استفاده می شود که بخواهند افت فشار شیر و مقدار جریان سیال را به مقدار نرمال خود برسانند.
شیر تخلیه کننده فشار
همانند شیر های اطمینان، با تخلیه مقداری از سیال، از افزایش فشار بیش از حد آن جلوگیری می کند با این تفاوت که این شیرها برای مایعات به کار می روند و شیرهای اطمینان برای هوا و بخار استفاده می شوند.